Ông Phương Đình Anh, Phó Chánh văn phòng điều phối nông thôn mới Trung ương tại một lớp tập huấn cho các cán bộ địa phương về chương trình mỗi xã một sản phẩm tại Đà Nẵng. Ảnh: T.L

Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, hướng tới nông thôn mới thông minh giai đoạn 2021 - 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 924/QĐ-TTg ngày 02/08/2022, đến nay, sau 3 năm triển khai, chương trình đã mang lại những đổi thay như thế nào cho các địa phương, thưa ông?

- Theo Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, hướng tới nông thôn mới thông minh giai đoạn 2021 - 2025, chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới là giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm, góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh và chiến lược chuyển đổi số quốc gia, triển khai một cách chủ động, linh hoạt với 03 trụ cột: Phát triển chính quyền số ở nông thôn; Phát triển các chủ thể kinh tế số ở nông thôn; Phát triển xã hội số cho cộng đồng dân cư ở nông thôn.

Chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới để từng bước hình thành nông thôn mới thông minh, nâng cao hiệu quả hoạt động của cộng đồng, góp phần xây dựng nông thôn mới đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững.

Từng bước hoàn thiện cơ chế, chính sách để khuyến khích người dân nông thôn chủ động áp dụng chuyển đổi số, góp phần phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao chất lượng tiếp cận dịch vụ và đời sống của người dân nông thôn.

Chương trình đặt ra mục tiêu đến năm 2025 có ít nhất 90% hồ sơ công việc cấp Trung ương, cấp tỉnh, 80% hổ sơ công việc cấp huyện và 60% hồ sơ công việc cấp xã được xử lý trên môi trường mạng.

Phấn đấu 100% cán bộ quản lý các cấp tham gia thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới được tập huấn, nâng cao năng lực về chuyển đổi số. Ít nhất 70% xã có các hợp tác xã, 70% cấp huyện có các mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản chủ lực và 50% các mô hình liên kết gắn với vùng nguyên liệu có ứng dụng công nghệ số.

Có ít nhất 40% đơn vị (cấp xã, huyện) cung cấp ít nhất một dịch vụ thiết yếu (y tế, giáo dục, giám sát cộng đồng, an ninh trật tự, môi trường, văn hóa) và tổ chức lấy ý kiến phản hồi về sự hài lòng của người dân/cộng đồng về kết quả xây dựng nông thôn mới thông qua ứng dụng trực tuyến.

Báo cáo của các địa phương cho thấy, nhiều mục tiêu của chương trình đã và đang đạt được những kết quả rất khả quan, đảm bảo chỉ tiêu của chương trình đề ra.

Để thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, Bộ Nông nghiệp và PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã xây dựng và ban hành bộ tài liệu tập huấn cho cán bộ các cấp. Các địa phương cũng đã tổ chức mở các lớp bồi dưỡng kiến thức về nâng cao năng lực về chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới và nhận thức, tư duy cho đội ngũ cán bộ làm công tác xây dựng nông thôn mới, với các nội dung như: Quan điểm và lợi ích chuyển đổi số; lợi ích chuyển đổi số trong nông nghiệp; kinh tế số; xã hội số; chính quyền số và chuyên đề thực hành; quy hoạch và đầu tư, xây dựng, sử dụng hạ tầng nông thôn mới; phát huy vai trò Mặt trận tổ quốc và các tổ chức đoàn thể trong xây dựng nông thôn mới...

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã phối hợp với các bộ, ngành và địa phương xây dựng thí điểm 9 mô hình xã nông thôn mới thông minh ứng dụng chuyển đổi số trên cả nước, gồm: Mô hình xã nông thôn mới thông minh Tức Tranh (Phú Lương, Thái Nguyên); mô hình xã nông thôn mới thông minh Giao Phong (Giao Thủy, Nam Định); mô hình xã nông thôn mới thông minh Quảng Thọ (Quảng Điền, TP.Huế); mô hình xã nông thôn mới thông minh Hòa Đồng (Tây Hòa, Phú Yên); mô hình xã nông thôn mới thông minh Thoại Giang (Thoại Sơn, An Giang; mô hình xã nông thôn mới thông minh Mỹ Lộc (Tam Bình, Vĩnh Long); mô hình xã thương mại điện tử Phúc Hòa (Tân Yên, Bắc Giang); mô hình xã thương mại điện tử Mỹ Xương (Cao Lãnh, Đồng Tháp); mô hình xã thương mại điện tử Tân Mỹ Chánh (thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang).

Theo ông, những tác động nổi bật nhất của quá trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới đến đời sống của người dân là gì?

- Tôi cho rằng, quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ ở nhiều nơi, tác động trực tiếp đến đời sống sản xuất, sinh hoạt của người dân, đặc biệt là ở những vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, những nơi trước nay vẫn được đánh giá khó khăn trong việc tiếp cận thông tin.

Thứ nhất, việc ứng dụng chuyển đổi số, phát triển kinh tế số một cách mạnh mẽ đang giúp các cơ sở sản xuất ở nông thôn, cơ sở sản xuất sản phẩm OCOP đổi mới trong quản trị doanh nghiệp, quản trị sản xuất; ứng dụng các công nghệ, phần mềm trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm, cung cấp thông tin minh bạch cho người tiêu dùng.

Người dân, HTX ở TP.Hồ Chí Minh livestream giới thiệu sản phẩm. Ảnh: Quang Sung.

Thứ hai, ứng dụng chuyển đổi số, người dân có thể tham gia mua bán, trao đổi hàng hóa trên các nền tảng mạng xã hội, sàn thương mại điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt. Về các vùng nông thôn, bạn có thể thấy phương thức thanh toán không dùng tiền mặt đang ngày càng phổ biến ở các chợ quê.

Thứ 3, việc ứng dụng chuyển đổi số sẽ giúp công tác quản trị xã hội ở thôn, xã thuận tiện, minh bạch hơn. Thay vì thông báo các chủ trương, chính sách qua loa, qua bảng tin thì bây giờ một nhóm ZALO có thể điều hành được tất cả; thông tin đến với người dân nhanh, kịp thời, chính xác. Việc này cũng giúp khoảng cách kết nối với người dân và chính quyền, người dân với người dân trở nên gần gũi hơn.

Với việc thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp, quá trình xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn tới cần thay đổi như thế nào, thưa ông?

- Chắc chắn, việc bỏ cấp huyện, sáp nhập các xã, phường, thị trấn, sáp nhập tỉnh sẽ có những tác động đến việc thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới. Do vậy, theo tinh thần chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, chương trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững trong giai đoạn 2026 - 2035 phải theo hướng tích hợp, làm sao không bỏ sót đối tượng, không bỏ sót địa bàn, cùng thể hiện màu sắc của 2 chương trình và phù hợp với mô hình xã mới với quy mô dân số, diện tích lớn hơn.

Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!

                                                                                                Anh Thơ (Nguồn: danviet.vn)