Nông thôn là nơi sinh sống của một bộ phận dân cư chủ yếu làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp. Nước ta hiện nay vẫn là một nước nông nghiệp với hơn 70% dân cư đang sống ở nông thôn. Phát triển nông nghiệp nông thôn đã, đang và sẽ còn là mối quan tâm hàng đầu, có vai trò quyết định đối với việc ổn định kinh tế xã hội đất nước.
Nghị quyết Đại hội
Đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng xác định mục tiêu xây dựng nông thôn mới
là: “Xây dựng nông thôn mới ngày càng giàu đẹp, dân chủ, công bằng, văn
minh, có cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất phù hợp, kết cấu hạ tầng kinh
tế - xã hội phát triển ngày càng hiện đại”
Quán triệt Nghị quyết Đại hội
X, Hội nghị Trung Ương lần thứ bảy (khóa X) ra Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 5
tháng 8 năm 2008 đã nêu một cách toàn diện quan điểm của Đảng ta về xây dựng
nông thôn mới. Nghị quyết khẳng định nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vai
trò to lớn, có vị trí quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa
đất nước. Chính vì vậy các vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn phải được
giải quyết đồng bộ, gắn với quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Nông nghiệp, nông thôn nước ta còn là khu vực giàu tiềm năng cần khai thác một
cách có hiệu quả. Phát triển nông nghiệp, nông thôn và nâng cao đời sống vật
chất, tinh thần của nông dân phải dựa trên cơ chế kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa, phù hợp với điều kiện của từng vùng, từng lĩnh vực, để giải
phóng và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực. Giải quyết vấn đề nông nghiệp, nông
dân, nông thôn không phải chỉ là nhiệm vụ của nông dân, ở khu vực nông thôn mà
là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Xây dựng nông thôn mới là
xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại ở nông thôn; xây dựng cơ cấu
kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát
triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; Xây dựng giai cấp nông
dân, củng cố liên minh công nhân - nông dân - trí thức vững mạnh; Không ngừng
nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của dân cư nông thôn, hài hoà giữa các
vùng, tạo sự chuyển biến nhanh hơn ở các vùng còn nhiều khó khăn; nông dân được
đào tạo có trình độ sản xuất ngang bằng với các nước tiên tiến trong khu vực và
đủ bản lĩnh chính trị, đóng vai trò làm chủ nông thôn mới.
Nghị quyết 26/NQTW ngày 28/05/2008
đã nêu một cách tổng quát về mục tiêu, nhiệm vụ cũng như phương thức tiến hành
quá trình xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn hiện nay, phù hợp với điều
kiện thực tiễn phát triển của đất nước. Quan điểm đó của Đảng là sự kế thừa và
phát huy những bài học kinh nghiệm lịch sử về phát huy sức mạnh toàn dân, huy
động mọi nguồn lực để tạo ra sức mạnh tổng hợp xây dựng nông thôn mới.
Thực hiện đường lối của Đảng,
ngày 28/10/2008, Chính phủ đã ra Nghị quyết số 24/2008/NQ-CP ban hành một
chương trình hành động của Chính phủ về xây dựng nông nghiệp, nông dân và nông
thôn, thống nhất nhận thức, hành động về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và
Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Ngày 16/4/2009 Thủ
tướng Chính phủ đã ban hành quyết định 491/QĐ-TTg về việc ban hành Bộ tiêu chí
quốc gia về nông thôn mới. Ngày 04/6/2010 ban hành quyết định 800/QĐ-TTg
về Phê duyệt Chương trình mục tiêu Quốc
gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020 để thực hiện Chương trình này.