Tính đến hết năm 2015, toàn huyện có 18 HTX và 1 quỹ tín dụng nhân dân. Tổng số xã viên, người lao động các HTX là 3.307 người (trong đó tổng số xã viên 113 người). Trong năm không có HTX nào giải thể, dừng hoạt động và có 1 HTX thành lập mới.

Những năm qua, dưới sự điều hành của Ban đổi mới và phát triển kinh tế tập thể của huyện Thanh Sơn, nhìn chung các HTX trên địa bàn huyện đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất; phát triển thêm các lĩnh vực mới, tạo cách làm mới để hỗ trợ xã viên và nâng cao hiệu quả kinh doanh tăng thêm nguồn thu từ dịch vụ. Đặc biệt, các HTX dịch vụ nông nghiệp, thủy lợi thời gian qua đã tích cực vận động nông dân chuyển dịch cơ cấu mùa vụ, phát triển kinh tế trang trại, đưa các tiến bộ khoa học kỹ thuật áp dụng vào sản xuất.

Điển hình như HTX Dịch vụ nông nghiệp Thống Nhất (xã Võ Miếu), nhờ đưa ra nhiều biện pháp khơi dậy tiềm năng đất đai, lao động của địa phương như tích cực chuyển đổi mùa vụ, áp dụng các biện pháp luân canh chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, đưa các giống ngô, lúa ngắn ngày, chất lượng cao thay các giống cũ vào sản xuất để sớm giải phóng đất trồng các loại hoa màu; đầu tư con giống mới có hiệu quả kinh tế… nên hằng năm doanh thu bình quân của HTX đạt 600 - 700 triệu đồng.

Bên cạnh đó, huyện Thanh Sơn còn thực hiện chủ trương giao quỹ đất cho các HTX nông nghiệp quản lý, đến nay đã tiến hành giao toàn bộ quỹ đất 5% cho 4 HTX chuyển đổi theo Luật. Cùng với HTX nông nghiệp, các HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, HTX thương mại, HTX vận tải cũng hoạt động khá hiệu quả. Các HTX có nhu cầu vay vốn để phát triển sản xuất đều được các tổ chức tín dụng trên địa bàn tạo điều kiện, cơ chế thông thoáng giúp các HTX tiếp cận nguồn vốn vay. Nhờ đó, các HTX hoạt động tương đối ổn định, có xu hướng phát triển, thu hút thêm lao động, đời sống của xã viên từng bước được đảm bảo và nâng lên. Một số HTX hoạt động kinh doanh hiệu quả, tiêu biểu như: HTX Dịch vụ vận tải Phú Bình (thị trấn Thanh Sơn), HTX Tiểu thủ công nghiệp chế biến gỗ Nam Thái (Thị trấn Thanh Sơn), HTX Thương mại Huy Hùng (thị trấn Thanh Sơn); HTX Chế biến chè Ngọc Anh (xã Địch Quả)…

Thực tế cho thấy, quá trình đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể đã góp phần giải quyết việc làm cho lao động, xây dựng nông thôn mới, củng cố quan hệ kinh tế nông thôn. Năm 2015, tổng doanh thu của các HTX đạt 127.857 triệu đồng; thu nhập của cán bộ nghiệp vụ, người lao động HTX là trên 7 triệu đồng/năm. Kết quả trên khẳng định vai trò của khu vực kinh tế tập thể đối với kinh tế - xã hội và an ninh chính trị trong huyện. Năm vừa qua, số HTX xếp loại khá trở lên chiếm 61,1%; 5 HTX trung bình chiếm 27,7%.

Tuy nhiên, xét về tổng thể, quy mô của HTX còn nhỏ, số lượng xã viên chưa nhiều, vốn còn thấp dẫn đến khó khăn trong đầu tư vào công nghệ kỹ thuật. Một số ít HTX còn thiếu tính chủ động, sáng tạo trong điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh, chất lượng sản phẩm chưa cao, khả năng cạnh tranh thấp.

Nhằm phát huy và nâng cao hơn nữa hiệu quả mô hình kinh tế tập thể trong thời gian tới, Thanh Sơn đã xác định cần tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng  và các tổ chức đoàn thể trong phát triển kinh tế tập thể, đồng thời xác định rõ trách nhiệm đối với chính quyền cấp huyện và cấp xã, chỉ đạo phát triển kinh tế tập thể là một nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thống nhất nhận thức trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, tạo môi trường thuận lợi cho kinh tế tập thể phát triển. Ngoài ra, tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách hỗ trợ HTX của nhà nước như: chính sách về đất đai, tài chính tín dụng và hỗ trợ tiếp thị mở rộng thị trường. Song song đó, tăng cường đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý HTX bằng các hình thức dài hạn, ngắn hạn để nâng cao kiến thức quản lý kinh tế cho ban quản trị HTX đáp ứng với yêu cầu phát triển kinh tế trong tình hình mới; hướng dẫn các HTX mở thêm ngành nghề kinh doanh dịch vụ, xây dựng các HTX kinh doanh tổng hợp về điện, thủy lợi, dịch vụ vật tư nông nghiệp, dịch vụ chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, tín dụng… nhằm tạo điều kiện cho mô hình kinh tế tập thể thực sự đổi mới, phát triển, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đơn vị, địa phương.